Een interessante collectie van artikelen in de serie CH Working Papers: Reassembling the Disassembled Book. De collectie is het resultaat van een symposium in 2007. Het gaat om een digitale ‘reassembly’ van de onderdelen van het boek – het idee is dat juist digitale technieken het mogelijk maken het boek te zien als een materieel object met onderdelen. Digitale technieken kunnen, schrijft Brent Nelson in zijn inleiding, gebruikt worden met drie verschillende doeleinden: reconstitution (een weergave van het oorspronkelijke object, als facsimile of als geëditeerde tekst), representation (waarbij de mogelijkheden van het digitale medium, bijvoorbeeld hyperlinks, worden gebruikt om de beperkingen van het papier te overschrijden) en defamiliarization (automatische transformaties van het oorspronkelijke materiaal, die bepaalde aspecten van het werk zichtbaar kunnen maken).

Een voorbeeld van reconstitution is het artikel van Peter Stoicheff, “Putting Humpty Together Again: Otto Ege’s Scattered Leaves“. Hij schrijft over de dozen met losse manuscriptbladen die de manuscriptverzamelaar Otto Ege verkocht aan diverse Canadese bibliotheken, en het project dat poogt de verschillende bladen die uit hetzelfde manuscript komen digitaal te verenigen.

Een voorbeeld van defamiliarisation geven Stan Ruecker, Milena Radzikowska, Piotr Michura, Carlos Fiorentino en Tanya Clement in  “Visualizing Repetition in Text“. Tanya Clement is een literatuurwetenschapper die werkt aan de opvallende herhalingen in Gertrude Stein’s Making of Americans. Het artikel beschrijft een aantal experimentele interfaces om verschillende soorten herhaling in de roman te visualiseren. De visualisaties zijn een mooie illustratie van Moretti’s idee van ‘distant reading’: verschijnselen zichtbaar maken die op het niveau van het lineaire lezen onopgemerkt blijven.

Twee andere artikelen zijn te zien als voorbeelden van representation. In het zeer lezenswaardige “A Relational Database Model for Text Encoding” beschrijven Yin Liu en Jeff Smith het model en het programma (Glyphicus) dat ze gebruiken in hun editie van een middeleeuws manuscript. Liu en Smith zijn tegenstanders van het gebruik van XML (en meer in het bijzonder TEI) voor het coderen en uitgeven van tekst. In plaats daarvan maken ze gebruik van een relationele database waarin alle codes en annotaties op de tekst terecht komen. Dat het werken met XML een aantal problematische kanten heeft wordt goed uiteengezet, hoewel niet steeds even rechtvaardig (vind ik dan). Het database-model dat ze als alternatief voorstellen heeft veel interessants. Het heeft wel iets weg van het model dat Scholastix hanteert.

Terwijl Liu en Smith XML bekritiseren vanwege de ‘fallacy of prescience‘ beschrijven de auteurs van het volgende artikel hoe ze juist een XML editor (oXygen) inzetten voor experimentele mark-up. Paul Dyck en Stuart Williams schrijven in “Toward an Electronic Edition of an Early Modern Assembled Book” over een digitale editie van een wel buitengewoon spectaculair boek, één van de zogenaamde ‘Little Gidding Concordances’. Deze zeventiende-eeuwse ‘plakboeken’ zijn door fysiek knip- en plakwerk samengesteld uit de vier evangeliën en bevatten veel toegevoegde afbeeldingen. Over hun gebruik van oXygen schrijven ze: ‘The XML editor served not so much to arrange previously gathered information within a previously established structure as an arena in which to record information as that information was gathered and simultaneously to experiment with encoding structures. In this way, sophisticated XML editors such as oXygen create an easy to use XML compositional environment’. Verder speculeren ze over een gebruikersinterface dat recht doet aan het rijke materiaal van de bron.

Een laatste artikel onttrekt zich aan de typologie voor vormen van herassemblage. Richard Cunningham beschrijft in “Dis-Covering the Early Modern Book: An Experiment in Humanities Computing” een experiment waarbij een zeventiende-eeuws uit zijn band werd gehaald, zodat de verschillende onderdelen konden worden gescand. Het doel van het experiment was het creëren van materiaal waarmee aan ‘born digital’ studenten de geschiedenis van het boek kan worden onderwezen.

Het is een jaloersmakende constatering dat op een enkeling na alle auteurs van deze artikelen in Canada wonen.

Geplaatst in editie, renaissance, visualisatie, weblog digital humanities, xml

Een reactie op “Reassembling the Disassembled Book”

  1. Huygens weblog elektronisch publiceren» Blog Archive » Little Gidding Concordances: editie in aanbouw says:
    12 April 2010 at 22:16

    […] gezien op de RSA conferentie: de hier eerder besproken Little Gidding Concordances, zeventiende-eeuwse ‘plakboeken’, door fysiek knip- en plakwerk […]