'De vriendschap tussen Willem Frederik Hermans en Rudy Kousbroek begon met polemiek en eindigde in brouille.' Hoe zij verliep is te lezen in Machines en emoties, de briefwisseling tussen de 'meest oorspronkelijke schrijver' en de 'beste essayist'.

Aan superlatieven geen gebrek in het twee bladzijden tellende Voorwoord bij deze uitgave. 'Er is vrijwel geen onderwerp dat niet aan de orde komt', en dat 'met een vrolijkheid en nieuwsgierigheid die in Nederland zijn weerga niet kent'. 'Soms heeft de lezer het gevoel dat hij bezig is een intiem telefoongesprek af te luisteren', dan weer krijgt hij 'de indruk dat hij een laboratorium van de emotie is binnengestruind'. En de breuk die onvermijdelijk volgt heeft 'de intensiteit van een tragedie'. De lezer kan het gelukkig allemaal in de brieven zelf nalezen.

De uitgave volgt het stramien van de vorig jaar verschenen uitgave Verscheur deze brief! Ik vertel veel te veel : beknopt geannoteerd, nog beknopter verantwoord. 'De brieven zijn getranscribeerd en, in geval van evidente schrijffouten, gecorrigeerd. Ook de interpunctie is aangepast aan de geldende regels.' Wat dat moge betekenen, is voor de argeloze lezer helaas minder goed na te gaan.

Machines en emoties. Willem Frederik Hermans, Rudy Kousbroek, Ethel Pornoy. Een briefwisseling. Bezorgd door Willem Otterspeer. Amsterdam (De Bezige Bij), 2009, gebonden met stofomslag.

ISBN 978 90 234 4092 5 | NUR 322 | 414 pagina's | € 27,50