Vlijmscherpe opstellen en kritieken voor het eerst bijeengebracht.

Maurice Gilliams (1900-1982) behoort ongetwijfeld tot de meest bijzondere schrijvers die ons taalgebied rijk is. Zijn eigengereid poëticale streefdoel 'zichtbaarheid voor zichzelf verkrijgen' bracht hij tot uitdrukking in een beperkt en intimistisch oeuvre dat bestaat uit herinneringsproza, hermetische poëzie, persoonlijke journaals en essays.

Als maniakale redacteur van eigen werk selecteerde hij zeer secuur de gepubliceerde en niet gepubliceerde teksten die het nageslacht onder ogen mochten komen. Zijn vroege kritieken die hij tussen 1934 en 1937 in het bibliografisch periodiek Contact publiceerde, rekende hij daar kennelijk niet onder. Nochtans zijn deze bijdragen bijzonder waardevol als getuigenis van een belangrijke fase in de poëticale en persoonlijke evolutie van de auteur. Bovendien documenteren ze Gilliams' positionering binnen de contemporaine literatuuropvattingen van het interbellum.

Contact werd door Albert Pelckmans en Maurice Gilliams in 1934 opgericht als publicitair tijdschrift voor boeken die bij De Nederlandsche Boekhandel voorradig waren. De besprekingen nam Gilliams tijdens de eerste twee jaargangen zo goed als uitsluitend voor zijn rekening. De auteur hield echter allerminst rekening met de informatieve doelstelling van het blad en ontleedde de werken vlijmscherp vanuit zijn eigen schrijversperspectief. Van de vele auteurs die in Contact de revue passeerden, konden er maar een paar, waaronder Leopold, Van de Woestijne, Van Ostaijen en Rilke, op de sympathie en bewondering van de criticus rekenen. Werk van o.m. Elsschot, Demedts, Walschap, Marsman, Burssens en bloemlezers Herreman en Gijssen werd genadeloos afgekraakt.

In zijn later subtieler essayistisch en journalistiek werk zou de auteur nooit meer zo onomwonden zijn mening over andermans werk neerschrijven.

De editie van de Contact-opstellen, die na zeventig jaar weer toegankelijk zijn voor onderzoekers en geïnteresseerden, vult dan ook het beeld aan dat we via Gilliams' literaire testament Vita brevis (1975-1978) verkregen hebben. Zowel biografisch, bibliografisch, tekstgenetisch als intrinsiek literair dragen de Contact-teksten daartoe bij.

Liesbeth van Melle, Maurice Gilliams in Contact (1934-1937). Gent (KANTL), 2008.