Online boekdiscussie: TenPages.com

Op TenPages.com zoeken auteurs naar aandeelhouders die de uitgave van hun boek mogelijk moeten maken.

 

De boeken die op TenPages.com worden besproken, zijn nog niet af, of in elk geval nog niet gepubliceerd: auteurs plaatsen er een deel van hun boek (tenminste tien pagina’s) in de hoop te worden opgemerkt door geldschieters. Als er voldoende geldschieters zijn (‘aandeelhouders’, in de terminologie van de site) zorgt de site voor een uitgever. TenPages.com is daarmee een voorbeeld van crowdfunding: het zoeken van geld voor meestal liefdadige of culturele doeleinden door het aanspreken van de massa.

Het idee van de site is dat het uitgeven van een boek geld kost. Het risico daarvan ligt traditioneel bij de uitgever. Als een auteur met zijn manuscript een zak geld meebrengt, vermindert dat de kans dat het boek een strop wordt voor de uitgever. Wanneer dat geld afkomstig is van veel mensen die vertrouwen in het boek hebben, is bovendien de kans groter dat het boek een succes zal worden. Op TenPages.com krijgen manuscripten vier maanden de tijd om de aandacht te trekken van investeerders, die aandelen in het boek kunnen nemen. Als er tweeduizend aandelen (à vijf euro) verkocht zijn, verspreid over ten minste honderd aandeelhouders, garandeert de site dat het boek wordt uitgegeven. Een redacteur begeleidt de auteur bij het afmaken van het manuscript. Lukt het niet om de aandelen op tijd te verkopen, dan wordt het manuscript van de site verwijderd en krijgen de aandeelhouders tachtig procent van hun inleg terug.

Voor een uit te geven boek wordt dus tienduizend euro bijeen gebracht. Van dat bedrag ontvangt de auteur een voorschot van duizend euro. “Het restant wordt door TenPages.com en de uitgever ingezet voor een betere productie en promotie van het boek,” volgens de Veel gestelde vragen. De auteur krijgt een uitgeefcontract volgens standaard voorwaarden, en van de opbrengst van de verkochte boeken gaat verder een deel naar TenPages en een deel naar de aandeelhouders. Overigens moet een boek al een behoorlijk verkoopsucces zijn willen de aandeelhouders uit de kosten komen (zie de rekenvoorbeelden), dus de motivatie voor de aandeelhouder zal vooral moeten komen van sympathie voor de auteur of enthousiasme voor het boek.

Het is interessant om te bedenken dat een auteur voor een fractie van die bijeen te brengen tienduizend euro zijn boek in eigen beheer zou kunnen laten uitgeven. Maar dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling. Het gaat om “talentvolle schrijvers te laten doorbreken bij gewaardeerde uitgeverijen”, volgens de Veel gestelde vragen. Hoewel, zoals we verderop zullen zien, van de schrijver een forse bijdrage aan de marketinginspanning wordt gevraagd, is het uitgangspunt van het concept toch dat uitgave bij een reguliere uitgever bepaalt of een boek de moeite waard is.

TenPages is opgericht door Valentine van der Lande en ging van start in februari 2010. De site kreeg veel aandacht in de media, en haalde de eerste dag al het NOS journaal. Media-aandacht was mede te danken aan de nominatie van Van der Lande voor verschillende prijzen. TenPages won onder andere  de Accenture Innovation Award 2010.

 

De site en de manuscripten

TenPages heeft dus twee doelgroepen: schrijvers en aandeelhouders. Centraal op de home page worden beide groepen aangesproken: ‘Plaats je manuscript’ of ‘Ontdek schrijftalent’. In de praktijk overlappen die doelgroepen, want veel schrijvers nemen ook aandelen, in hun eigen manuscript en in manuscripten van anderen. In het hoofdmenu komen beide doelgroepen terug, maar het eerste item in het hoofdmenu zijn de manuscripten , waar het op de site natuurlijk om draait. Daar zijn onder andere verschillende lijsten van manuscripten beschikbaar (laatst geplaatst, laatst verkocht, meest verkocht, best verkocht in de afgelopen week).

 

Op de voorpagina is ook een ingang op genre van de manuscripten aanwezig. De genres die op de site zijn vertegenwoordigd zijn heel divers. Van de 205 manuscripten die op het moment op de site staan, is de categorie Romans en literatuur (63) de grootste. Daarbinnen behoren Romans algemeen (23), Verhalenbundels (14) en Chicklit en ladlit (9) tot de grotere deelcategorieën. Daarnaast zijn er andere verhalende genres, zoals Thrillers (14) en Science fiction (13), maar ook (Auto)biografieën (14), Kinderboeken (24), en non-fictie, zoals Psychologie en gezondheid (15), een grote groep Kinderboeken (24), en Religie en spiritualiteit (11). Tenslotte zijn er ook tien manuscripten voor dichtbundels aanwezig.

Er zijn 1380 schrijvers actief op de site (of actief geweest). Sommigen gebruiken een pseudoniem, anderen hun echte naam. Schrijvers presenteren zich met een kort profiel, en wat onmiddellijk opvalt, is dat er samenhang lijkt te zijn tussen het verkopen van aandelen en een meer dan minimaal gevuld profiel: mensen die een paar zinnen schrijven in de rubrieken ‘Over mij’ of ‘Claim to fame’ stellen zich wat toegankelijker op en bevorderen daarmee misschien de verkoop van aandelen. Bijna alle schrijvers promoten maar één manuscript tegelijk, hoewel veel van hen melden al eerder een boek te hebben gepubliceerd of een volgend manuscript in voorbereiding te hebben. De manuscripten worden ingeleid door een samenvatting, een aanduiding van het genre en een aantal steekwoorden. Ze kunnen online worden gelezen of als pdf worden gedownload.

Om de manuscripten heen bestaan verschillende mogelijkheden voor communicatie. Leden van de site kunnen elkaar berichten sturen of reacties plaatsen bij boeken. Deze mogelijkheden worden veel gebruikt om elkaar succes te wensen in de race naar de 2000 aandelen, om elkaar te feliciteren (“Nog heel even en de 2K is een feit! Het is erg snel gegaan, en terecht. […] Groeten en felicitaties”), en om te bedanken voor de aandelen die iemand heeft gekocht (“Wow! Dit is wel een heel grote duw naar de eindstreep. Dankjewel, ik ben er helemaal beduusd van”). Veel auteurs leven erg met elkaar mee. Het is duidelijk dat de vier maanden waarin een boek op TenPages staat voor veel schrijvers een spannende en afmattende periode vormen en de onderlinge steun wordt erg gewaardeerd. Veel schrijvers nemen ook aandelen in elkaars manuscripten.

Overigens kan waardering voor een manuscript nog op een andere manier dan door het nemen van aandelen worden uitgedrukt. Leden van de site kunnen manuscripten opnemen in een lijst van favorieten. Daarnaast is het mogelijk om recensies te schrijven van een manuscript. Daarvan wordt maar beperkt gebruik gemaakt: ook van de boeken die veel aandelen verkopen zijn er meestal slechts enkele recensies. Die recensies zijn dan vaak ook nog uiterst beknopt en soms eerder geschreven als korte aanbeveling.

 

De auteur als marketeer

Het is niet makkelijk om voldoende aandelen te verkopen. In de top 25 van boeken met de meeste verkochte aandelen heeft nummer 25 zestien aandelen verkocht. Alle andere manuscripten dus nog minder. Louter aanwezigheid op de site is dus niet genoeg om voldoende aandelen te verkopen.

Hoe verkrijgen manuscripten dan de benodigde aandacht? Een aantal manuscripten is gebaseerd op reeds bestaande weblogs en heeft het daardoor iets gemakkelijker bij het werven van potentiële aandeelhouders (Voorbeelden: Zo Zuidas en Tijd voor een Nederlandse lente). Het verkopen van een aandeel helpt, want daarmee verschijnt het manuscript in een lijstje met recent verkochte aandelen op de voorpagina, maar dat is een vliegwiel dat eerst op gang moet komen. TenPages kan zelf besluiten aandacht aan een manuscript te besteden, door de schrijver te interviewen, door het werk te noemen als redactionele tip of door het aan te bevelen in de nieuwsbrief. De site adviseert de auteurs om daarnaast zelf reclame te maken voor hun manuscript: door het eigen netwerk in te schakelen, via sociale media, een weblog, de mail signature, door de tekst regelmatig uit te breiden en door in contact te treden met andere leden van de site. Daarnaast is het mogelijk om op de TenPages site zelf betaald reclame te maken. Eén van de boeken die via TenPages zijn uitgegeven is Uitgever gezocht 3.0, door Maurice Smit, waarin adviezen worden gegeven hoe schrijvers hun boeken op TenPages kunnen promoten. Sietske Groenhart maakte een lijst van 37 tips: Quick tips voor pennenridders.

Lang niet alle schrijvers nemen die raadgevingen ter harte, maar sommige wel. Vooral de rijkere aandeelhouders krijgen een tamelijk gênante hoeveelheid bedelberichten, soms vermomd als ‘ik wil graag je advies’. Een bedankje na een genomen aandeel kan tegelijkertijd een hint bevatten dat de nieuwe aandeelhouder nu ook belanghebbende is en zijn eigen netwerk dient aan te spreken. Maar veel auteurs zijn ook creatiever, en richten een weblog in (bijvoorbeeld voor Benauwd), of een Twitter-account voor zichzelf, voor zijn hoofdpersoon of voor allebei (bijvoorbeeld voor Mijn vader was een NSB’er), of een Facebookpagina (bijvoorbeeld voor Mannenpakken of Vrouwenhakken). Sommigen maken een trailer op YouTube (soms verrassend professioneel, zoals voor Cappucino na elven) of een luisterboek van de geplaatste tien pagina’s (bijvoorbeeld voor Hotel Mama).

Sommige auteurs bieden nog extra prijzen en beloningen aan aandeelhouders. “Wanneer je tussen 4 t/m 7 juni aandelen koopt in mijn manuscript Frenesie, doneer ik 1 euro per verkochte aandeel aan Alpe d’Huez” , schrijft Eveline van Steenis. “Wie het 1000e aandeel koopt, krijgt van mij een gesigneerd exemplaar van Wensen&Verlangens, zodra hij uitgegeven wordt,” bood Marion Thomas. Jastro35 biedt een aandeelhouder aan schade te vergoeden voor het geval dat zijn boek niet het vereiste aantal aandelen haalt.

 

De resultaten

Er zijn op de site 15000 aandeelhouders actief, of actief geweest. Dat is een flink getal, maar zoals we zagen verkopen de meeste manuscripten toch maar kleine aantallen aandelen. De meeste aandeelhouders lijken door auteurs van manuscripten te worden geworven in hun eigen netwerk en kopen dan alleen aandelen het werk van ‘hun’ auteur. Maar er zijn ook aandeelhouders die aandelen aanschaffen in tientallen manuscripten.

Volgens de site hebben 68 manuscripten de vereiste tweeduizend aandelen verkocht. Onder de aanname dat er zo’n vijftienhonderd manuscripten op de site hebben gestaan, (elfhonderd in het eerste jaar, zie persbericht) zou dat betekenen dat ongeveer één in de twintig manuscripten de eindstreep haalt. Daaruit blijkt dat, hoewel bij TenPages de auteur minder afhankelijk is van een klein aantal professionele lezers bij uitgeverijen, er nog steeds een strenge selectie plaats heeft: negentien van de twintig manuscripten halen het niet.

Bovendien, zo blijkt uit verschillende statusberichten, kost het soms moeite om een uitgever te vinden voor een manuscript dat de limiet heeft gehaald. Van de 68 boeken die de benodigde aandelen hebben gehaald, zijn er inmiddels 38 daadwerkelijk verschenen. De rest bevindt zich in verschillende stadia van voorbereiding. Over Arie-Wubbo. De ultieme roadmovie (inmiddels uitgegeven) heet het bijvoorbeeld ‘Na een gesprek met Miel Blok [de auteur] was er in augustus een nieuwe versie van de eerste pagina’s die TenPages.com rond kon sturen aan de partneruitgeverijen van TenPages.com. Helaas vonden de uitgeverijen het werk nog niet voldoende voor uitgave. Miel Blok laat zich niet kisten en is ondertussen hard aan het schaven aan het manuscript onder begeleiding van de Uitgeefmanager van TenPages.com.’ Over het kinderboek Zwerg: ‘Begin september leverde hij een nieuwe versie in en die wordt momenteel nog bekeken door enkele uitgeverijen. Het geduld van Espunt [de auteur], en van ons allemaal, wordt flink op de proef gesteld.’ Soms verlangen uitgevers vergaande omwerking van het manuscript. Voor Ik date maar wat is bijvoorbeeld ‘in overleg met de uitgeverij besloten de columns tot een roman met kop en staart om te smeden. In de zomer heeft Suzanne Buis een aantal weken gewerkt aan het herschrijven en bijschaven van haar manuscript onder begeleiding van de uitgever van Reality Bites.’

In het concept van TenPages speelt de uitgeverij dus nog steeds een belangrijke rol. De uitgeverij vervult nog steeds de poortwachtersfunctie die theorieën over het literaire veld er aan toekennen. Overigens bevinden zich onder de uitgeverijen waarmee TenPages samenwerkt, niet de meest vooraanstaande literaire uitgevers als de Bezige Bij, Van Oorschot of de Arbeiderspers. Waarschijnlijk zijn zij van mening dat ze zelf beter in staat zijn om het kaf van het koren te scheiden dan de bezoekers van TenPages.com dat kunnen. Lang niet alle auteurs op TenPages hebben trouwens klassiek literaire ambities.

Van de uitgegeven boeken worden op de site van 28 titels verkoopcijfers gegeven, de rest is te recent verschenen. Per titel zijn tot nog toe gemiddeld ca. 1300 exemplaren verkocht. Het meest succesrijke boek (ca. 14000 verkochte exemplaren) is Zo Zuidas, het boek gemaakt op basis van de Zo Zuidas weblog. Andere successen: de Urenfabriek, toevallig of niet ook van een aan de Zuidas werkzame vrouw, non-fictieboeken over mindmappen en het opvoeden van honden, en er is zelfs een dichtbundel waarvan meer dan 600 exemplaren zijn verkocht (Druppels van zwart rood hemelsblauw).

 

Vergelijkbare sites

TenPages.com is niet de enige site waar auteurs geld zoeken om hun boeken te kunnen uitgeven. Een ander voorbeeld is voordekunst.nl, waar ook heel andere projecten zoeken naar funding (de categorie Letteren omvat nu 22 van de 238 projecten, maar ook in andere categorieën komen boeken voor). Maar crowdfunding gebeurt niet noodzakelijk op sites waar meerdere soortgelijke projecten strijden op de gunst van de gever: de makers van het boek ‘1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis’ werven op hun eigen site om de steun van het publiek.

Twee voorbeelden uit het buitenland zijn het Engelse Unbound en het Amerikaanse Kickstarter, allebei projecten die net weer een andere aanpak hanteren dan TenPages.com. Eén opzicht waarin Unbound afwijkt van TenPages is dat men een strenge selectie toepast op de fragmenten die op de site worden geplaatst. Onder de auteurs bevinden zich dan ook schrijvers die flinke aantallen regulier uitgegeven boeken op hun naam hebben. Terry Jones (bekend van Monty Python) publiceerde Evil machines via Unbound. Boeken die voldoende ‘supporters’ verzamelen voor publicatie worden vervolgens door Unbound zelf uitgegeven.

Kickstarter beschrijft zichzelf als “a funding platform for creative projects” en dat betreft dus meer dan alleen boeken. Het concept van de site is veel eenvoudiger dan dat van TenPages of Unbound: hier gaat het eenvoudig om het ophalen van voldoende geld. Is er voldoende geld dan kan de auteur het boek laten uitgeven. “[…]I am just asking for what I need to print 100 copies,” schrijft iemand op Kickstarter, of een ander: “Your donations will help cover: Publishing costs for both e-book and paperback formats of the compilation, Marketing and social media efforts to call attention to the project, […] Costs of working with industry experts to edit, typeset, and produce a quality product”. De notie dat er vormen van reputatie bestaan die niet kunnen worden gekocht met ‘marketing en social media efforts’ is hier ver weg.

Als inspiratie voor TenPages heeft Van der Lande herhaaldelijk verwezen naar WEbook. WEbook is geen crowdfunding site, maar een site waar lezers kunnen stemmen op manuscripten waarvan ze vinden dat ze moeten worden uitgegeven. Aanvankelijk werd op WEbook door meerdere auteurs gezamenlijk aan manuscripten gewerkt, maar dat aspect is inmiddels verlaten.

Publicatie op basis van voorintekening, tenslotte, is een met TenPages vergelijkbaar  verschijnsel dat al zo oud is als de uitgeverij. Bij uitgaven op basis van voorintekening verzekerde een uitgever of drukker zich van de haalbaarheid van een uitgave door vooraf mensen te zoeken die zich wilden verplichten om een exemplaar af te nemen. De methode werd vooral toegepast voor kostbare werken. Net als TenPages een lijst met aandeelhouders afdrukt achter in het boek, werd bij publicatie op basis van voorintekening vaak een lijst met intekenaren aan het werk toegevoegd. Het bestaan van het web heeft de methode bruikbaar gemaakt voor veel grotere aantallen boeken.

 

Tot slot

‘Een revolutie in uitgeversland’ was de codenaam waaronder Van der Lande haar project voorbereidde (zie de Facebookpagina). Van een revolutie is vooralsnog niet echt sprake, maar wel staat vast dat een flink aantal boeken dankzij TenPages het levenslicht heeft gezien. Daarmee is in elk geval sprake van een tastbare invloed op het boekenvak. Onder boekensites is TenPages uniek omdat, waar op andere sites alleen bestaande boeken worden besproken, de bezoekers van TenPages mee bepalen of een boek tot stand komt. Daarmee is TenPages hoe dan ook een interessante site voor wie wil weten hoe het web de boekenwereld verandert.

 

Peter Boot

 

Geplaatst in online boekdiscussie, weblog digital humanities

2 reacties op “Online boekdiscussie: TenPages.com”

1. Peter Boot says:

   8 January 2013 at 16:07

   08-01-2013 Naar aanleiding van een mail van TenPages.com zijn een paar formuleringen en een enkel feit (het aantal aandeelhouders) aangepast.

2. maesdav says:

   14 June 2013 at 09:14

   Van de ongeveer 50 uitgegeven boeken in 2010 en 2011 is er slechts 1 die de aandeelhouders winst heeft opgebracht. Wel een meer dan behoorlijke winst: ongeveer 4 euro per aandeel van 5 euro.
   Aan alle andere manuscripten hebben de aandeelhouders verlies geleden. Een relatief groot verlies: meestal meer dan 4 euro per aandeel.
   Rekening houdend met het feit dat ongeveer 1 manuscript op 20 wordt uitgegeven, betekent dit dat 1 manuscript op 1000 winstgevend is voor de investerende jan modaal.
   Conclusie: hoewel Tenpages in de markt wordt gezet als een platform waarbij investeerders participeren in het succes van de boekenverkoop door een royalty op te strijken, is het in de praktijk toch veeleer een sponsoring mechanisme, of zelfs bijna een donatie mechanisme. Ik raad aandeelhouders aan om daar rekening mee te houden. En ik raad Tenpages aan hier duidelijker over te zijn.