Het CTB brengt de lang verwachte digitale editie uit van Johan Daisne’s De trein der traagheid: twintig tekstversies in een elegante en intuïtieve presentatie.

 

De digitale editie van Daisne’s De trein der traagheid uitgebracht door het CTB is een knappe prestatie. De editie biedt een leestekst en twintig tekstversies, en biedt de gebruiker de mogelijkheid om hetzij een enkele tekst te lezen, hetzij een willekeurige combinatie van tekstversies naast elkaar te tonen. Variatie tussen de teksten wordt zichtbaar gemaakt bij een muisover en bij klikken in de tekst kan van willekeurig welke combinatie van tekstversies een variantenapparaat worden getoond. Wie liever van papier leest of op de e-reader kan een pdf-bestand laten genereren van de tekstversie van zijn voorkeur met een variantenapparaat ten opzichte enkele of alle andere tekstversies. Ook de volledige XML is beschikbaar.

Fraai is ook de zoekfunctionaliteit die resultaten traditioneel kan presenteren maar ook als Keyword in Context. Daarbij kan gesorteerd worden op volgorde van de woorden rechts of links van het gezochte woord. Na het doorklikken naar een bepaalde treffer toont de inhoudsopgave de aantallen treffers in andere hoofdstukken, zodat de relevantste hoofdstukken makkelijk te vinden zijn. Het ziet er allemaal bedrieglijk eenvoudig uit.

Ook aan het  inleidend materiaal is duidelijk aandacht besteed: tekstgeschiedenis, verantwoording, een uitgebreide toelichting op de technische codering die geen voorafgaande technische kennis veronderstelt, een beknopte beschrijving van de technische architectuur en een uitgebreide handleiding.

Wat mij enigszins verbaast – maar dit zeg ik als leek, zonder veel kennis van het werk van Daisne – is dat er zoveel aandacht uitgaat naar de gedrukte versies van de tekst, terwijl van het manuscript alleen een facsimile beschikbaar is, geen transcriptie, laat staan een codering van het schrijfproces. Terwijl direct duidelijk is dat in het manuscript heel wat aan de tekst geschaafd is, maar de meeste variatie tussen de drukken tamelijk klein lijkt. Zo zou je misschien ook een manier willen hebben om Daisne’s oorspronkelijke plan, waarvan wel een transcriptie wordt gegeven, te vergelijken met het uiteindelijke resultaat.

Een andere opmerking, die niets afdoet aan de verdiensten van deze editie: voor Daisne-experts is het niveau van de toelichtingen ongetwijfeld geschikt. Maar zou het niet wenselijk zijn om voor de niet-experts, die toch vele  malen talrijker zijn, ook een inleiding op een wat publieksvriendelijker niveau te bieden? Waarom juist deze tekst? Wat zijn de uit een oogpunt van tekstvariatie interessante hoofdstukken of tekstversies? Mischien voorzien van een paar hyperlinks naar de opvallendste aanpassingen in de tekst? Dat zou ook voor de bezoeker met minder affiniteit met teksteditie iets van het belang van het editeren duidelijk maken. (PB)

 

Geplaatst in 20e eeuw, editie, Textualscholarship nieuws, weblog digital humanities, xml

Comments are closed.