Hoe ging een leraar duizend jaar geleden te werk? Over welke onderwerpen gaven de docenten aan een kloosterschool toen les? Op deze vragen biedt het proefschrift van Ad van Els antwoorden. Hij onderzocht het leven van de monnik Ademar van Chabannes (ca. 989-1034), die een belangrijke rol speelde in het onderwijs in Angoulême en Limoges. Zijn proefschrift zal hij verdedigen op 23 januari.

De monnik Ademar van Chabannes was verbonden aan de kloosters van Saint-Cybard in Angoulême en aan Saint-Martial in Limoges. Hij vervulde een belangrijke rol in de schrijfschool van deze kloosters. Zo ontpopte hij zich als historicus, liturgist, componist en ijveraar voor de apostoliciteit van zijn patroonheilige, Sint Martialis. In deze studie legt Van Els de nadruk op een, in zijn ogen, onderbelicht gebleven aspect van Van Chabannes werkzaamheden. De monnik was namelijk zijn leven lang betrokken bij het onderwijs in Angoulême en Limoges.

Om het leraarschap van de monnik in het juiste perspectief te kunnen plaatsen, bestudeerde Van Els dit in de context van het overgeleverde handschriftelijke materiaal. Centraal in zijn onderzoek staat één geschrift in het bijzonder: de persoonlijke aantekenboekjes van Ademar. Deze worden tegenwoordig bewaard in de Universiteitsbibliotheek van Leiden onder de signatuur ‘Vossianus Latinus Octavo 15′. Van Els: “Dit Leidse handschrift kan beschouwd worden als de goedgevulde gereedschapskist van een leraar aan het begin van het tweede millenium.”

Van Els bestudeerde dit handschrift in zijn geheel. Samen met de ontdekking van een nieuw handschrift van Ademar in Wolfenbüttel, zorgt dit ervoor dat we een beeld krijgen van Ademars lesprogramma en van de didactische methodes die hij hanteerde. Volgens Van Els gebruikte een veelheid aan klassieke schoolteksten, die hij geschikt maakte om aan zijn leerlingen te kunnen onderwijzen. Ook gebruikte hij illustraties en stimuleerde hij het gebruik daarvan in de kennisoverdracht.

Proefschrift: A Lion of a Manuscript: Ademar van Chabannes and MS Leiden, University Library, Vossianus Latinus Octavo 15
Promotor 1: Prof. dr. M. Mostert
Copromotor: Em. prof. dr. A. Orbán

Datum: 23 januari 2015
Tijd: 14:30 tot 16:30
Locatie: Academiegebouw
Zaal: Senaatszaal